Αδέλφια με… διαφορά ηλικίας

Σε κάποιες οικογένειες το δεύτερο ή το τρίτο παιδί μπορεί να έρθει κάπως πιο αργά. Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις και των δύο γονιών καθυστερούν την απόφασή τους να προσθέσουν ένα ακόμη μέλος στην οικογένεια, βάζοντας φραγμούς στην επιθυμία τους για ένα ακόμα μωρό. Έτσι τα χρόνια περνούν και το πρώτο παιδί μεγαλώνει, μπορεί να πλησιάζει στην εφηβεία κι εσείς πρέπει να ξαναθυμηθείτε τις πάνες και το μπιμπερό, αφού αποφασίσατε ύστερα από πολλά χρόνια να μεγαλώσετε την οικογένεια με ένα μωράκι. Η διαφορά της ηλικίας ανάμεσα στα αδελφάκια δεν είναι κάτι τόσο τρομερό, αρκεί να μην την «εκμεταλλευτείτε» εις βάρος του μεγαλύτερου.

Πολύ συχνά ακούμε ότι τα παιδιά θα πρέπει να έχουν μια πολύ μικρή διαφορά ηλικίας μεταξύ τους, για να μεγαλώνουν μαζί, με «έναν κόπο» και να μη δημιουργούνται δυσκολίες για τους γονείς. Η αλήθεια είναι ότι κάθε μικρό έχει το δικό του χρόνο απασχόλησης και φροντίδας, το δικό του ιδιαίτερο τρόπο μεγαλώματος, άρα και το δικό του κόπο.

Από την άλλη υπάρχει η άποψη ότι τα παιδιά, όταν δεν απέχουν πολύ ηλικιακά, γίνονται καλοί σύντροφοι στο παιχνίδι, μπορούν να συνεννοούνται καλύτερα και μπορεί να έχουν αργότερα κοινά ενδιαφέροντα. Αυτή είναι μια αλήθεια, που όμως αφορά στις μεγαλύτερες ηλικίες. Πόσες φορές δεν έχουμε δει παιδιά με μικρή διαφορά ηλικίας να είναι τελείως διαφορετικές προσωπικότητες, χωρίς κανένα κοινό σημείο στα ενδιαφέροντά τους;

–  Αυτό που κυρίως μετράει την περίοδο της απόφασης του ερχομού ενός μωρού είναι η σχέση του ζευγαριού. Κι αυτό, γιατί πολλά πράγματα αλλάζουν με τον ερχομό ενός παιδιού και μπορεί να την επηρεάσουν. Οι ευθύνες γίνονται περισσότερες και οι συνθήκες πιο πολύπλοκες. Η σχέση όμως αλλάζει και από κάτι ακόμα: ο ερχομός του μωρού κάνει το ζευγάρι να νιώσει όπως τα πρώτα χρόνια της κοινής του ζωής και φέρνει στη μνήμη τις αντίστοιχες στιγμές του μεγαλώματος των μεγαλύτερων παιδιών.

–  Σίγουρα η ηλικία των γονιών παίζει μεγάλο ρόλο. Οι σωματικές και ψυχικές αντοχές σε κάθε φάση της ζωής μας είναι διαφορετικές. Το βέβαιο όμως στην περίπτωση της απόκτησης μωρού σε σχετικά μεγάλη ηλικία, είναι ότι συνήθως η ωριμότητα και η συνειδητότητα είναι η καλύτερη σιγουριά για τη σωστή επιλογή. Όλα τα άλλα έρχονται μόνα τους, αφού τους δώσουμε το χρόνο τους.

–  Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το βασικότερο είναι να επιθυμούν πολύ και οι δύο οι γονείς το καινούργιο μωράκι που θα έρθει, ανεξάρτητα από το φύλο ή τη διαφορά ηλικίας με τα άλλα παιδιά. Έτσι, λοιπόν, για μια τόσο σημαντική λήψη απόφασης, σίγουρα χρειάζεται σκέψη. Η απόφαση δεν θα πρέπει να προξενεί συναισθήματα φόβου, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να ληφθεί αψήφιστα και αβασάνιστα.

–  Οι γονείς θα πρέπει να είναι έτοιμοι για αλλαγές και για κάποιες πιέσεις, που τα τελευταία χρόνια τις είχαν πια ξεχάσει με τα μεγαλύτερα παιδιά. Επίσης, θα πρέπει να μετρήσουν το απόθεμα δύναμης που έχει ο καθένας μέσα του, που θα τον βοηθήσει να νιώσει γεμάτος και να καλοδεχθεί συνειδητά τη νέα ζωή.

–  Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας είναι άλλος ένας παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ο οικογενειακός προϋπολογισμός θα πρέπει να αντέχει τις οικονομικές ανάγκες ενός μωρού. Όπως και βασικό θα είναι το μεγαλύτερο παιδί να μην αλλάξει ιδιαίτερα τον τρόπο ζωής και τις συνήθειές του εξαιτίας της νέας οικονομικής κατάστασης.

Η αλήθεια είναι ότι  η σειρά γέννησης και η διαφορά ηλικίας των παιδιών παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ζωή και στον χαρακτήρα που αυτά διαμορφώνουν. Το βασικότερο, όμως, είναι η ατμόσφαιρα που επικρατεί σε κάθε οικογένεια και οι σχέσεις που έχουν διαμορφώσει τα μέλη της. Ακόμα και τα παιδιά, που βρίσκονται κοντά στην εφηβεία και θεωρούμε ότι δεν έχουν πρόβλημα με τον ερχομό ενός μωρού, ανησυχούν και αναστατώνονται μπροστά στην καινούργια πραγματικότητα.

–  Το μεγαλύτερο παιδί είναι εκείνο που έμαθε να συγκεντρώνει μέχρι εκείνη τη στιγμή την προσοχή, να είναι το επίκεντρο της ζωής των γονιών. Τώρα που η παιδικότητά του χάνεται και η ενηλικίωσή του ανατέλλει, το μέχρι τώρα μοναχοπαίδι, ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, καλείται να αναλάβει και άλλους ρόλους και να αντιμετωπίσει και την εμφάνιση ενός μωρού. Γι’ αυτό, μην παραξενευτείτε καθόλου αν τον πρώτο καιρό δείτε το μεγάλο σας παιδί να παρατηρεί και να οσμίζεται, στην κυριολεξία, το μικρό του αδελφάκι, όπως κάνουν τα μικρά ζωάκια μεταξύ τους, όταν θέλουν να ελέγξουν κάτι. Μόλις περάσει λίγος καιρός και ο έφηβος διαπιστώσει ότι δεν κινδυνεύει, τότε χαλαρώνει. Η σχέση με το μικρό του αδελφάκι γίνεται μια πρόβα του εφήβου για το ρόλο του γονιού.
–  Το μεγαλύτερο παιδί χτίζει έτσι μια προστατευτική σχέση προς το μικρότερο. Η ζήλια, στην περίπτωση των παιδιών με μεγάλη ηλικιακή διαφορά, δεν παρουσιάζεται τόσο έντονα όσο σε μικρότερες ηλικίες, αφού τα πράγματα και οι σχέσεις είναι πια ξεκαθαρισμένες υποθέσεις.
–  Το μεγαλύτερο παιδί γνωρίζει καλά ότι οι γονείς του το αγαπούν και, καλυμμένο τα χρόνια αυτά από την αγάπη τους και το ενδιαφέρον τους, έχει σταματήσει πια να τα διεκδικεί. Εξάλλου, η τόσο μεγάλη διαφορά δεν αφήνει περιθώρια στα παιδιά να ζητούν τα ίδια πράγματα, τα ίδια παιχνίδια, να έχουν ανταγωνισμό.

–  Κατ’ αρχάς, είναι σημαντικό να προετοιμάσετε σωστά το πρωτότοκο παιδί για τον ερχομό του νέου μέλους. Μπορεί να μην υπάρχει η ανταγωνιστικότητα και η τόσο μεγάλη ανάγκη για επιβεβαίωση, λόγω της μεγάλης διαφοράς της ηλικίας, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάτε ότι θα πρέπει να μοιράσετε σωστά την αγάπη σας στα παιδιά.

–  Επίσης, θα πρέπει να προσέξετε τον χρόνο που αφιερώνετε στο μεγάλο παιδί. Μπορεί να είναι μεγάλο, αλλά έχει και αυτό τις δικές του ανάγκες και αποζητάει το δικό του μερίδιο σε φροντίδα, σε τρυφερότητα, σε ατελείωτες συζητήσεις, σε διακριτική επίβλεψη των εξόδων του, σε συμπαράσταση στις επιλογές του.

–  Μη δίνετε υπερβολικές υπευθυνότητες στο μεγάλο παιδί, σε σχέση με το μικρότερο, γιατί κινδυνεύει να κουραστεί. Μην ξεχνάτε ότι είναι και εκείνο παιδί και όχι το υποκατάστατο του γονιού.

–  Φροντίστε να διατηρείτε την αρμονία μέσα στο σπίτι. Σίγουρα τον πρώτο καιρό, ώσπου να βρεθεί η χρυσή τομή, θα αντιμετωπίσετε κάποιες δυσκολίες, αλλά αυτές είναι παροδικές και γρήγορα θα βρείτε τις ισορροπίες.

–  Θυμηθείτε ένα παιδί που πλησιάζει στην εφηβεία έχει την ανάγκη έξτρα καθοδήγησης. Η σωματική κόπωση από τη φροντίδα του μωρού μαζί με την ανάγκη ουσιαστικού χρόνου στο μεγαλύτερο παιδί, ίσως να σας κουράσουν πολύ τον πρώτο καιρό. Σιγά σιγά όμως θα βρείτε το ρυθμό σας και θα μπορείτε να μοιράζετε εξίσου τις ξεχωριστές «υποχρεώσεις» σας στα παιδιά.

Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι οι γονείς, με το αλάνθαστο κριτήριο της περίσσιας αγάπης, έχουν την δύναμη και τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο τρόπο το μεγάλωμα των παιδιών τους.

Με την συνεργασία της κας Νέλλης Θεοδοσίου (παιδοψυχολόγος)